Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm cấp tính và là một trong những nguyên nhân tử vong hàng đầu ở trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh do một loại virus siêu vi sởi thuộc họ Paramyxoviridae gây nên. Bệnh thường xuất hiện nhiều nhất vào mùa đông và mùa xuân, lây nhiễm từ người sang người chủ yếu thông qua đường hô hấp. Do vậy, các bậc phụ huynh cần nắm rõ cách chữa bệnh sởi ở trẻ em để có biện pháp chăm sóc và điều trị con và tránh được tình trạng biến chứng do sởi gây ra.

Dấu hiệu nhận biết bệnh sởi ở trẻ em

Bệnh sởi có những dấu hiệu rất đặc trưng và được chia thành 4 giai đoạn với các biểu hiện như sau:

– Thời kỳ ủ bệnh: Trẻ có thể bị sốt nhẹ trong vài ngày

– Thời kỳ phởi phát (kéo dài từ 3-5 ngày): 2 dấu hiệu rõ rệt nhất là sốt cao và viêm long đường tiêu hóa. Cụ thể, trẻ sẽ có thể bị sốt từ 39-40oC, hoặc kèm theo co giật, cơ thể mệt mỏi, nhức đầu, hắt hơi, chảy nước mũi, nước mắt, sợ ánh sáng, viêm giác mạc, nhiều dử mắt, phù mi nhẹ, ho có đờm và bị tiêu chảy do viêm long đờm tiêu hóa.

– Thời kỳ phát ban (kéo dài từ 5-7 ngày): Thân nhiệt tăng lên đến 40 độ, liên tục bị ho, bị co giật và đến đêm thì mọc các nốt sởi. Đầu tiên sẽ xuất hiện các nốt sởi ở sau tai, sau đó lan đến mặt, cổ, ngực, lưng, bụng và chân tay. Đến ngày tiếp theo ban sẽ mọc khắp người trẻ, mọc dày ở những nơi hay cọ xát hoặc tiếp xúc với ánh nắng. Các nốt ban sẽ mọc thành từng vầng, có các nốt hình tròn hoặc bầu dục màu hồng nhạt.

Trẻ bị nhẹ thì các nốt ban sẽ mọc thưa, còn nếu trẻ bị nặng thì các nốt ban sẽ mọc dầy đặc và đôi khi có kèm theo xuất huyết, hoặc thậm chí là trẻ sẽ bị chảy máu mũi, và xuất huyết tiêu hóa. Thời kì này các bậc phụ huynh nên chú ý quan sát để không nhầm các nốt ban sởi trên người trẻ với các nốt ban do sốt phát ban gây nên.

– Thời kì hồi phục: bước sang giai đoạn hồi phục, trẻ sẽ dần lấy lại sức. Khi các nốt ban sởi bay hết và chỉ để lại các vết thâm trên bề mặt da thì sau hai tuần trẻ sẽ trở lại bình thường.

Nguyên nhân gây ra bệnh sởi ở trẻ em

Bệnh sởi thường chỉ xuất hiện 1 lần trong đời người và thường ở độ tuổi trẻ em từ 1-4 tuổi vì lúc này hệ miễn dịch của các bé chưa hoàn chỉnh còn đối với các bé dưới 6 tháng tuổi vì có hệ miễn dịch từ sữa mẹ nên khả năng mắc bệnh sởi rất thấp.

Bệnh sởi được hình thành do virus siêu vi sởi nằm ở mũi và họng của người bệnh nên rất dễ lây lan từ người này qua người khác theo hai cách:

+ Cách 1: Trong khi người bệnh nói chuyện, hắt hơi hoặc ho,… thì virus gây bệnh sẽ theo ra ngoài không khí bằng những giọt nước nhỏ xíu, người khác vô tình hít vào sẽ bị lây nhiễm.

+ Cách 2: Những giọt nước có chứa virus đó bị vương vào đồ đạc xung quanh, lúc này chỉ cần chúng ta sờ vào những đồ đạc ấy và đưa tay lên mũi, miệng thì cũng sẽ bị lây bệnh.

Theo thống kê, trên 90% người tiếp xúc với bệnh nhân sẽ bị lây nhiễm nếu chưa được tiêm phòng virus bệnh sởi, đặc biệt đối với những người có sức đề kháng yếu, hệ miễn dịch bị tổn thương thì nguy cơ càng cao hơn.

Virus siêu vi sởi có dạng hình cầu, có sức chịu đựng yếu, dễ bị diệt với các thuốc khử trùng thông thường hoặc ánh sáng mặt trời.

Khi virus siêu vi sởi vào cơ thể bệnh nhân, thường ẩn trong những tế bào sau cổ họng và phổi. Sau đó sẽ lan khắp cơ thể kể cả hệ hô hấp và da và nhanh chóng lây truyền sang những bệnh nhân khác. Do vậy, bệnh sởi rất dễ trở thành dịch trong một thời gian ngắn.

Cách chữa bệnh sởi ở trẻ em

Hiện nay, vẫn chưa có một loại thuốc đặc trị cụ thể trong cách chữa bệnh sởi ở trẻ em mà chủ yếu là điều trị triệu chứng, chăm sóc người bệnh, phòng bội nhiễm và điều trị các biến chứng nặng do sởi gây ra. Do đó, việc chăm sóc cho trẻ bị sởi đóng vai trò rất quan trọng.

Nếu trẻ mắc sởi với những dấu hiệu nhẹ, có thể điều trị và chăm sóc tại nhà như sau:

– Theo dõi thân nhiệt của trẻ hàng ngày, cho trẻ uống thuốc hạ sốt nếu bị sốt cao trên 38 độ 5.

– Nhỏ mắt cho trẻ thường xuyên bằng nước muối sinh lý hoặc thuốc nhỏ mắt chloramphenicol 0,1% khoảng 3-4 lần/ngày.để tránh nhiễm khuẩn.

– Vệ sinh thân thể, mắt, răng, miêng cho trẻ bằng nước ấm để tránh nhiễm trùng và lở loét.

– Cho trẻ ăn đầy đủ thực phẩm dễ tiêu, giàu dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin A, uống đủ nước (có thể dùng dung dịch bù nước hoặc nước hoa quả tươi) để nâng cao thể trạng khi trẻ bị sốt cao, tiêu chảy và tránh bị suy dinh dưỡng và biến chứng do sởi.

– Cho trẻ nằm phòng riêng, ở nơi thoáng đãng, có ánh sáng và tránh gió lùa.

– Chỉ được dùng thuốc kháng sinh khi có chỉ định của thầy thuốc.

– Người chăm sóc trẻ phải rửa tay thường xuyên rửa tay bằng thuốc sát khuẩn hoặc rửa tay với xà phòng, đeo khẩu trang.

– Cần cách ly trẻ tại nhà để tránh lây nhiễm cho trẻ khác và người nhà.

Hầu hết mọi bệnh nhân sởi đều khỏe lại trong vòng 2 tuần. Nhưng cũng có trường hợp bị biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng phổi (viêm phổi), viêm màng não, bị co giật. Vì vậy, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất trong trường hợp có những dấu hiệu nặng lên dưới đây:

– Sốt cao, ho nhiều, tiêu chảy nặng…

– Ban sởi lặn hết mà vẫn còn sốt.

– Các dấu hiệu biến chứng về tai, phổi, tiêu hóa, mắt…….