Vàng da là tình trạng khá phổ biến ở trẻ sơ sinh. Chứng vàng da sơ sinh được chia làm hai dạng là vàng da sinh lý hoặc vàng da bệnh lý. Theo đó, dựa trên đặc tính bệnh vàng da ở trẻ em là sinh lý hay bệnh lý, các bác sĩ sẽ lựa chọn cách điều trị bệnh vàng da ở trẻ em phù hợp nhất.

Dấu hiệu nhận biết bệnh vàng da ở trẻ em

Như đã nói, tình trạng vàng da có thể được chia làm hai dạng, vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý. Trẻ bị vàng da sinh lý có thể tự khỏi nếu mẹ biết chăm bé đúng cách. Trẻ bị vàng da bệnh lý, vàng da nhân cần điều trị kịp thời, nếu không có thể bị di chứng thần kinh hoặc tử vong. Không nắm rõ các dấu hiệu nhận biết bệnh vàng da ở trẻ em sẽ rất khó để xác định chứng vàng da là bệnh lý hay sinh lý.

Bệnh vàng da rất dễ nhận biết bằng mắt thường ở nơi có đủ ánh sáng. Các dấu hiệu nhận viết bệnh vàng da ở trẻ em có thể chia thành 2 mức độ sau:

Ở thể nhẹ: Da trẻ hơi vàng ở mặt, thân mình, trẻ vẫn bú tốt, triệu chứng vàng da xuất hiện muộn thường là sau ngày thứ ba sau khi sinh.

Ở thể nặng: Da trẻ có màu vàng sậm, lan xuống tay, chân; trẻ bú kém, bỏ bú; triệu chứng vàng da xuất hiện sớm, trong vòng 1-2 ngày sau sinh. Thường thì những trẻ sinh non, sinh ngạt hoặc bị nhiễm trùng dễ mắc chứng vàng da nặng.

Nguyên nhân gây bệnh vàng da ở trẻ em

Hiện tượng vàng da ở trẻ sơ sinh là do sự phá hủy của hồng cầu sớm ngay sau sinh gây nên. Quá trình này này tạo ra tình trạng dư thừa sắc tố bilirubin trong máu dẫn đến việc làm cho da em bé đổi sang màu vàng. Chứng vàng da ở trẻ sơ sinh sẽ mất dần khi gan bé bài tiết bilirubin và cân bằng được thành phần này trong máu. Thời điểm gan hoàn thiện thường là sau khi bé được khoảng 1 tuần đến 10 ngày tuổi.

Ngoài việc dư thừa sắc tố bilirubin thì một nguyên nhân nữa cũng dẫn đến hiện tượng vàng da cho trẻ, đó là nhóm máu không tương thích giữa mẹ và con. Tình trạng này có nghĩa là mẹ có nhóm máu Rhesus âm trong khi con lại là nhóm Rhesus dương. Hiện tượng vàng da của trẻ sơ sinh có nguyên nhân từ sự khác nhóm máu giữa mẹ và con khá nghiêm trọng, thường được chẩn đoán từ trước khi sinh và cần có sự can thiệp phù hợp.

Bên cạnh hai nguyên nhân trên, chứng vàng da ở trẻ cũng có thể do nguyên nhân khác từ bệnh viêm gan và hẹp ống dẫn mật. Tình trạng này là do ống dẫn mật phát triển lệch đi so với ống dẫn mật bình thường.

Khi cha mẹ nhận thấy việc bị vàng da ở trẻ không phải là hiện tượng thông thường mà mang màu sắc bệnh lý thì nên cho trẻ đi kiểm tra để xác định nguyên nhân cụ thể của bệnh.

Cách điều trị bệnh vàng da ở trẻ em

Cách điều trị bệnh vàng da ở trẻ em phụ thuộc vào tình trạng của bệnh là vàng da sinh lý hay bệnh lý.

Hiện nay, đối với chứng vàng da bệnh lý, phương pháp điều trị chủ yếu là chiếu đèn. Việc chiếu đèn được chỉ định đối với những trẻ nặng từ 2,5kg trở lên, có nồng độ bilirubin trong máu vào ngày thứ nhất: 40mg/l; ngày thứ 2: 130mg/1; ngày thứ 3: 160mg/l.

Theo đó, sẽ dùng nguồn ánh sáng màu xanh dương từ bóng đèn compact, halogen để tác động lên các phân tử bilirubin ở dưới da trẻ. Các phân tử này sau đó bị biến thành các dạng đồng phân quang học, không độc, tan trong nước và dễ dàng được thải qua nước tiểu.

Tùy theo mức độ bệnh của từng trẻ mà thời gian chiếu đèn có thể kéo dài liên tục từ 3 – 15 ngày. Có thể cho trẻ chiếu đèn trong lồng ấp, giữ nhiệt độ từ 30 – 32oC. Cân nặng của trẻ càng thấp thì nhiệt độ trong lồng ấp càng cao.

Cần cho trẻ uống thêm nước, bú nhiều để bổ sung nước cho cơ thể khi chiếu đèn. Nếu cần thiết thì có thể truyền thêm dung dịch đường 10%.

Nếu trẻ bị vàng da ở mức độ nhẹ hay còn gọi là vàng da sinh lý thì có thể điều trị tại nhà bằng cách tắm nắng cho trẻ. Đặt trẻ ở gần cửa sổ, nơi có ánh nắng dịu của mặt trời (vào khoảng 8 giờ đến 8 giờ 30 mỗi sáng) để làn da trẻ được hấp thụ ánh nắng. Bên cạnh đó, cũng cần cho trẻ bú nhiều lần trong ngày vì sữa mẹ có tác dụng giúp đào thải nhanh chất bilirubin qua đường tiêu hoá.