Trẻ em là đối tượng rất dễ bị ngộ độc chì. Và dù chỉ là một lượng chì nhỏ cũng có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe của trẻ.
Trẻ con luôn tò mò và muốn khám phá mọi thứ xung quanh. Và chính điều này luôn tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ đối với trẻ. Và một trong số đó là ngộ độc chì.
Chì là kim loại nặng có thể tìm thấy ở tất cả các môi trường, chủ yếu là do các hoạt động của con người gây ô nhiễm như đốt các nhiên liệu hóa thạch, khai thác mỏ, các hoạt động sản xuất. Bất kỳ một lượng chì nào được tìm thấy trong người đều cho thấy do tiếp xúc với môi trường bị ô nhiễm, do tiếp xúc với thực phẩm, nước, thuốc nam và các vật dụng có chứa chì.
Ngộ độc chì rất nghiêm trọng và có thể gây tác hại cho mọi lứa tuổi, nhưng dễ bị tổn thương nhất là trẻ em.
Chì có thể gây ra những tác hại gì?
Lượng chì trong cơ thể ở mức cao sẽ gây tổn thương não, thận và tủy xương (phần mô mềm nằm bên trong xương).
Các triệu chứng có thể gặp do ngộ độc chì gây ra bao gồm đau bụng, nhức đầu, nôn ói, lú lẫn, yếu cơ, co giật, rụng tóc và thiếu máu.
Lượng chì trong cơ thể dù ở mức thấp cũng có thể gây tác hại, chẳng hạn như giảm khả năng chú ý, có các vấn đề về hành vi, khả năng tiếp thu kém và giảm IQ ở trẻ em.
Chì có thể đi vào cơ thể trẻ qua những đường nào?
Qua đường hô hấp: do hít phải bụi, không khí, khói, hơi có chì. Trẻ em tiếp xúc với các chất độc trong khí thở nhiều hơn so với người lớn (diện tích tiếp xúc ở đường hô hấp và thể tích khí hít thở cho mỗi đơn vị cân nặng của trẻ lớn hơn), chiều cao trẻ thấp hơn nên hít thở không khí ở gần mặt đất hơn nơi có nồng độ chì cao hơn. Tốc độ lắng đọng chì ở phổi ở trẻ em cao gấp 2,7 lần so với người lớn.
Qua đường tiêu hóa: qua ăn, uống, do bàn tay (không vệ sinh tay trước khi ăn uống, đưa tay lên miệng) hoặc ngậm, mút các đồ vật có chì (trẻ em). Trẻ em hấp thu 40-50% lượng chì trong thức ăn trong khi người lớn chỉ hấp thu 10-15%. Đói, chế độ ăn thiếu dinh dưỡng, đặc biệt thiếu các ion như sắt, canxi, kẽm làm hấp thu chì qua đường tiêu hoá tăng lên. Như vậy, những người sống ở các khu vực ô nhiễm chì nếu chế độ ăn thiếu các chất khoáng trên thì càng dễ bị ngộ độc chì.
Qua da: tuy kém hơn so với đường hô hấp và tiêu hóa nhưng vẫn gây ngộ độc, đặc biệt khi tiếp xúc kéo dài. Ô xít chì (thường gặp ở dạng hồng đơn, được dùng trong các thuốc nam lưu hành bất hợp pháp) hấp thu dề dàng qua da. Tỷ lệ diện tích da cho mỗi đơn vị cân nặng của trẻ em cũng lớn hơn người lớn nên hấp thu chất độc cũng nhiều hơn.
Qua nhau thai, sữa mẹ: chì qua nhau thai nên mẹ bị ngộ độc chì thì con cũng bị ngộ độc. Nồng độ chì trong máu của con bằng 80% nồng độ chì trong máu mẹ. Chì có thể qua sữa mẹ, tuy nhiên thông tin về con đường tiếp xúc này còn chưa đầy đủ.
Trẻ em có thể nhiễm độc chì từ những nguồn nào?
Chì trong sơn: Các loại sơn nhà cửa, đồ chơi trẻ em và đồ dùng gia đình được sơn có chì đã bị cấm ở Mỹ từ những năm 1978. Tuy nhiên, sơn chứa chì vẫn còn được sử dụng để sơn tường và đồ gỗ ở nhiều căn nhà cũ. Hầu hết các trường hợp ngộ độc chì ở trẻ em là do ăn phải mẩu vụ sơn chứa chì.
Đường ống nước và đồ hộp: Đường ống nước bằng ống đồng có thể giải phóng chì vào nước sử dụng. Chì trong lon đựng đồ hộp đã bị cấm ở Mỹ nhưng vẫn còn được sử dụng rộng rãi ở nhiều quốc gia.
Một số nguồn phân tán chì khác:
Đất: Các hạt chì từ xăng hoặc dầu có pha chì sẽ lắng xuống đấy và có thể tồn đọng trong nhiều năm. Đất nhiễm chì chủ yếu xuất hiện nhiều ở các khu vực xung quanh đường cao tốc và một số đô thị.
Bụi gia dụng: Bụi trong nhà có thể chứa chì từ sơn hoặc đất bị ô nhiễm.
Đồ gốm: Men trong đồ gốm, sứ có thể chứa chì và thấm vào đồ ăn.
Đồ chơi: Một số sản phẩm đồ chơi cũng có thể chứa chì.
Phòng ngừa ngộ độc chì cho trẻ
Các biện pháp đơn giản có thể giúp trẻ tránh khỏi nguy cơ bị ngộ độc chì:
Rửa tay: Để giảm bớt bụi và đất bị nhiễm bẩn, hãy rửa tay cho trẻ sau khi trẻ chơi ngoài trời, trước khi ăn và trước khi đi ngủ. Ngoài ra nên vệ sinh đồ chơi của trẻ thường xuyên.
Vệ sinh các bề mặt dễ bám bụi: Vệ sinh sàn của bạn bằng khăn ướt, lau đồ nội thất, cửa số và các bề mặt dễ bám bụi khác bằng vải ẩm.
Để giày ở bên ngoài nhà để không mang đất nhiễm độc chì từ bên ngoài vào nhà.
Dùng nước lạnh: Nếu hệ thống đường ống dẫn nước nhà bạn đã cũ, hãy xả nước lạnh ít nhất 1 phút trước khi sử dụng.
Ăn chế độ ăn lành mạnh: Bổ sung thêm dưỡng chất như canxi, vitamin C và sắt vào bữa ăn của trẻ. Vì chúng có thể giúp cơ thể phòng ngừa và đào thải lượng chì hấp thu vào.