Hiện nay tỷ lệ trẻ bị thiếu máu ngày càng gia tăng, nó không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe hiện tại của bé mà còn là sự phát triển thể lực, trí tuệ của trẻ sau này. Vậy nguyên nhân gây bệnh thiếu máu ở trẻ em là gì? Các mẹ hãy cùng tìm hiểu để có thêm kiến thức phòng bệnh cho bé nhé!

Thiếu máu ở trẻ em là tình trạng giảm lượng hemoglobin (Hb) hay khối hồng cầu trong một đơn vị thể tích máu, hemoglobin hay khối hồng cầu thấp hơn giới hạn bình thường của người cùng lứa tuổi. Theo Tổ chức Y tế thế giới, thiếu máu khi hemoglobin dưới giới hạn sau:

Trẻ 6 tháng – 6 tuổi: Hb dưới 110 g/l.

Trẻ 6 tuổi – 14 tuổi: Hb dưới 120 g/l.

Trưởng thành: Nam: Hb dưới 130/1. Nữ: Hb dưới 120g/1. Nữ có thai: Hb dưới 110 g/1.

Có rất nhiều nguyên nhân gây nên bệnh thiếu máu ở trẻ em trong đó có các nguyên nhân chính dưới đây:

Thiếu máu do thiếu sắt

Đây là loại thiếu máu phổ biến nhất ở trẻ nhỏ, bệnh thường xảy ra ở trẻ từ 6 tháng – 2 tuổi. Nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu máu do thiếu sắt ở trẻ em là:

– Trẻ bị thiếu máu do thiếu dự trữ sắt

Ngay từ khi còn trong bụng mẹ bé đã hấp thụ những dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của mình ngay lúc đó, và còn để dành cho sau này. Đó là lý do vì sao bác sĩ luôn khuyến cáo mẹ bầu nên bổ sung đầy đủ các vitamin, khoáng chất khi mang thai.

Theo nghiên cứu của bộ y tế lượng sắt bé hấp thụ từ cơ thể mẹ trong thai kỳ nhiều nhất là vào 3 tháng cuối. Theo đó, đối với trẻ sơ sinh đủ tháng lượng tích trữ sắt trong cơ thể là 250 – 300mg, đủ cho nhu cầu tạo máu từ 3 – 4 tháng sau sinh. Với những bé sinh đôi, sinh thiếu tháng, hoặc sinh ra từ mẹ thiếu máu thiếu sắt, nguy cơ bé bị thiếu máu là rất cao.

– Thiếu máu thiếu sắt do không ăn đủ dinh dưỡng

Ngoài viên uống bổ sung, nguồn cung cấp sắt chủ yếu cho cơ thể vẫn là thực phẩm. Tuy nhiên, với trẻ sơ sinh, thức ăn chính hằng ngày của bé chỉ là sữa. Trong khi đó, hàm lượng sắt từ sữa không thỏa mãn nhu cầu tạo máu của bé. Vì vậy, khi bé đạt mốc 6 tháng tuổi, mẹ nên cho con ăn dặm, tiếp xúc với thế giới thực phẩm đa dạng, đặc biệt là các món giàu sắt để phòng bệnh thiếu máu cho con.

– Lượng sắt không đủ vì bé phát triển nhanh

Nếu con bú ngoan, sữa mẹ chất lượng, bé sẽ phát triển rất nhanh thậm chí còn vượt chuẩn. Chính vì cơ thể phát triển quá nhanh, dung lượng máu cũng tăng theo, làm lượng sắt không đủ để đáp ứng cho quá trình tăng trưởng này. Đến năm tháng tuổi, cân nặng của bé đã tăng gần gấp 3 lúc mới sinh. Với tốc độ đó, mẹ nên bổ sung kịp thời nguồn dinh dưỡng hợp lý trong giai đoạn ăn dặm để phòng bệnh thiếu máu thiếu sắt cho trẻ.

– Trẻ bị mất lượng chất sắt đáng kể

Hệ tiêu hóa của trẻ những năm đầu đời, đặc biệt là giai đoạn sơ sinh, rất non nớt và yếu ớt. Do đó, chỉ một chút xáo trộn cũng có thể làm bé mắc các bệnh về tiêu hóa và đường ruột, dẫn dến kiết lị, tiêu chảy, táo bón. Bệnh kéo dài gây ảnh hưởng đến việc hấp thụ sắt, gây thiếu máu và làm giảm sức đề kháng của hệ miễn dịch.

Bất thường ở hemoglobin (Hb)

Đây là phần có sắc tố màu đỏ, tạo nên màu của hồng cầu và máu. Do đó, một hồng cầu có rất nhiều phân tử Hb. Về mặt chức năng, Hb là phức hợp hóa học có nhiệm vụ gắn kết oxy từ phổi, sau đó truyền đi khắp cơ thể. Cơ cấu, chức năng của hồng cầu phụ thuộc vào số lượng và chất lượng hiện tại của Hb trong cơ thể. Một số bệnh di truyền có thể gây ra bất thường ở Hb của trẻ, dẫn tới số lượng hồng cầu giảm, gây thiếu máu (vấn đề này thường không phổ biến ở trẻ sơ sinh).

Hình dạng của hồng cầu thay đổi bất thường

Mạch máu là những ống nhỏ xuyên suốt toàn cơ thể, có những ống cực lớn và có những ống nhỏ đến mức ở cùng một thời điểm, chỉ có một hồng cầu đi chuyển qua được. Thông thường, hồng cầu có hình dẹt, có thể linh hoạt để đi qua những đoạn nhỏ của mạch máu, nếu hồng cầu có dạng bất thường sẽ khó khăn di chuyển trong mạch máu, bị tiêu diệt và dẫn đến thiếu máu.

Biến dạng trong xương tuỷ

Tuỷ xương giữ vai trò quan trọng trong sản xuất hồng cầu. Nếu xương tuỷ bị biến dạng, quá trình sản xuất hồng cầu cũng bị ảnh hưởng. Một số virus và khói thuốc lá có thể gây ra rối loạn chức năng này. Bệnh bạch cầu hay ung thư tuỷ xương làm giảm quá trình sản xuất bình thường của hồng cầu.

Trẻ có chế độ dinh dưỡng không hợp lý

Cơ thể trẻ cần được nạp đủ sắt, vitamin B12 và dinh dưỡng từ rau, củ, quả. Thiếu sắt và vitamin B12 dẫn tới không sản xuất đủ hồng cầu, gây thiếu máu ở trẻ.

Một số bệnh mãn tính

Bệnh mãn tính có thể làm chậm quá trình hình thành tế bào, làm giảm hồng cầu. Ngoài ra, bệnh nhiễm độc chì cũng là một trong những bệnh có thể gây thiếu máu ở trẻ.