Trẻ sơ sinh còn rất non nớt, nên thường gặp phải nhiều vấn đề về sức khỏe khiến người mẹ phải lo lắng, nhất là với những mẹ sinh con đầu lòng. Cần nắm rõ những vấn đề thường gặp ở trẻ sơ sinh để biết đâu là bình thường, đâu là hiện tượng bất thường để theo dõi và có biện pháp xử lý kịp thời là một việc rất cần thiết. Trẻ sơ sinh về cơ bản thường gặp phải những vấn đề sau:

Hô hấp

Mới ra đời, hệ miễn dịch của trẻ còn yếu. Thời tiết chuyển mùa (từ đông sang xuân, từ xuân sang hè) hoặc thay đổi nhiệt độ bất thường từ nóng sang lạnh, dễ khiến trẻ bị viêm đường hô hấp trên: viêm họng, sổ mũi, kèm theo sốt. Cần xử lý sớm bằng cách thường xuyên nhỏ nước muối sinh lý vào mũi cho trẻ, và cho trẻ nhấp nước quất hấp đường phèn (chưng cách thủy quất với đường phèn trong 20 phút).

Nếu trẻ có hiện tượng bất thường: ho, sốt, thở nhanh, lồng ngực co rút (lõm sâu), thở khò khè thì rất có thể trẻ đã bị viêm phế quản hoặc viêm phổi, cần sớm đưa bé đến trạm y tế gần nhất để bác sĩ khám, theo dõi và có phương pháp điều trị hợp lý.

Rôm sảy

Do làn da của bé mới sinh rất mỏng manh, non nớt, nên rất dễ bị mẩn ngứa, rôm sảy, khiến bé ngứa ngáy, bứt rứt, khó chịu. Biểu hiện là trên da xuất hiện những nốt đỏ, có khi mẩn lên cả mảng đỏ theo từng vùng trên người bé. Điều kiện để bệnh phát triển là khi các ống dẫn mồ hôi bị bít tắc làm ứ đọng mồ hôi trong lỗ chân lông.

Cách xử lý: Tắm gội thường xuyên cho trẻ, luôn giữ cho da bé sạch sẽ, thoáng mát.  Có thể cho trẻ tắm bằng nước lá kinh giới

Chọn cho bé những đồ quần áo vải coton mềm, nhạt màu. Quần áo của bé cần được giặt giũ và phơi ở nơi sạch sẽ và không có bụi khói.

•  Không nên sử dụng phấn rôm bôi lên chỗ rôm sảy.
•  Vào mùa đông nếu ủ ấm quá cho bé, mẹ nên thường xuyên kiểm tra lưng cho bé xem có thấy mồ hôi hay không.
• Vào mùa hè, thường xuyên tắm rửa sạch sẽ, khi bé ra mồ hôi dùng khăn ấm lau khô thường xuyên

Hăm

Ngoài nỗi lo lắng về rôm sảy, thì mẹ cũng rất thường phải đối mặt với những vết hăm trên da bé, thường là những vùng da ở bẹn, nách, cổ, mông, do những vùng da này thường không được thông thoáng, có kẽ sâu hoặc đóng bỉm lâu gây bí da. Nếu không xử lý sớm, da bé bị trầy, loét khiến bé vô cùng khó chịu, đau đớn, quấy khóc.

Cha mẹ cần luôn giữ cho những vùng mông, bẹn, cổ, nách của trẻ được thông thoáng, nhẹ nhàng làm sạch vùng da bị hăm bằng bông thấm nước ấm sạch sẽ.

• Vệ sinh sạch sẽ và lau khô thoáng vùng bẹn và mông sau khi bé đi tiểu tiện và đai tiện. Luôn đảm bảo vệ sinh sạch sẽ và lau khô trước khi đóng tã mới. Bôi kem chống hăm cho bé sau khi tắm.
• Không dùng phấn rôm thoa lên vùng hăm của trẻ vì sẽ làm lỗ chân lông bị bít lại, gây kích ứng nặng hơn.
• Lưu ý chọn loại tã và bỉm mềm, chất liệu cotton thoáng, thấm hút tốt và thay tã cho bé thường xuyên, không nên để quá lâu gây ẩm ướt vùng bẹn của bé.

Tưa lưỡi

Tưa lưỡi là một vấn đề thường gặp ở trẻ sơ sinh, bệnh thường do nấm Candida albican gây nên. Nguyên nhân thường gặp nhất là do sữa đọng trong miệng bé lên men chua (axít) thuận lợi cho nấm này phát triển tạo thành màu trắng bao phủ niêm mạc miệng, lợi, lưỡi, vòm miệng và có thể lan xuống cả hầu, họng.

Cách xử lý: Dùng gạc đánh tưa và nước muối sinh lý để vệ sinh cho bé ngày 2 lần nhẹ nhàng chứ không nên chà xát mạnh dễ gây tổn thương niêm mạc lưỡi bé.

Nôn trớ

Với trẻ sơ sinh từ 1 -2 tháng, hệ tiêu hóa còn non yếu, các van trong dạ dày hoạt động chưa đồng bộ nên khi bú, bé dễ nuốt hơi vào dạ dày. Lượng hơi dư thừa này không chỉ làm bé dễ no hơn mà còn làm trẻ hay ọc sữa. Hiện tượng này khá phổ biến, mẹ có thể giúp bé giảm bớt bằng cách chia sữa thành nhiều bữa nhỏ, để bé dễ hấp thụ hơn.

Cần theo dõi, nếu có những hiện tượng bất thường, như ọc sữa quá nhiều, liên tục, cứ ăn xong lại ọc, hoặc kèm theo các dấu hiệu như sốt, tiêu chảy thì rất có thể là dấu hiệu của bệnh lý, cần nhanh chóng đưa đến các cơ sở y tế để khám chữa kịp thời.

Sốt

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến sốt ở trẻ sơ sinh: chủng ngừa, viêm đường hô hấp, do nhiễm virus, vi khuẩn….

Các con số cho biết mức độ sốt ở trẻ:

• Nhiệt độ 37,5-38,5 độ C là sốt nhẹ.
• Nhiệt độ 38,5-39 độ C là sốt vừa.
• Khi nhiệt độ 39-40 độ C là sốt cao.
• Nhiệt độ từ 40 độ C trở lên là sốt rất cao.

Khi trẻ sơ sinh bị sốt, mẹ cần lưu ý:

• Mặc đồ thoáng mát cho trẻ, tuy nhiên vẫn phải đủ ấm.
• Theo dõi thân nhiệt của bé liên tục để nắm rõ tình hình, nếu bé sốt cao, kèm theo co giật cần đưa đến bệnh viện để điều trị ngay.
• Cho trẻ bú nhiều hơn để bù lại lượng nước bị mất khi sốt.
• Lau mát hạ sốt cho trẻ thường xuyên bằng nước ấm.

Tiêu chảy

Khi mới sinh, bé thường đi vệ sinh khá nhiều, phân lỏng và có màu vàng nhạt. Nhưng khi theo dõi phân bé có dấu hiệu bất thường như: có mùi tanh, lợn gợn, lỏng như nước, kèm theo sốt, bé quấy khóc, thì có nguy cơ bé đã bị tiêu chảy.

Khi trẻ bị tiêu chảy, mẹ cần lưu ý:

Với trẻ bú sữa mẹ, cần tăng cường cho trẻ bú để bù lượng nước bị mất do tiêu chảy, chú ý chế độ ăn của mẹ, chọn đồ ăn an toàn, lành bụng vì rất có thể bé bị dị ứng với một món ăn nào đó mẹ ăn.

Còn với những trẻ bú sữa công thức, mẹ cần lựa chọn cẩn thận thành phần sữa không có đường lactose, hoặc chọn loại sữa dành riêng cho trẻ bị tiêu chảy.

Hiện tượng tiêu chảy với bé sơ sinh chỉ kéo dài khoảng 2-3 ngày, nếu như hiện tượng này kéo dài hơn 3 ngày, mẹ cần đưa bé đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Táo bón

Nếu 3-5 ngày trẻ mới đi ngoài, phân keo dính, trẻ lười ăn, quấy khóc, là khả năng bé bị táo bón rất cao.

Trong trường hợp này, với những bé ăn sữa mẹ, cần thay đổi chế độ ăn của mẹ: mẹ cần bổ sung chế độ dinh dưỡng nhiều rau quả, giàu chất xơ và uống nhiều nước.

Với trẻ ăn sữa công thức, thường dễ bị táo bón hơn trẻ ăn sữa mẹ. Các mẹ cần lưu ý cách pha, liều lượng sữa, tránh pha sữa quá đặc, và đổi loại sữa khác, có chứa nhiều chất xơ hơn.

Xoa bụng cho trẻ theo khung đại tràng, theo chiều khung đại tràng 3-4 lần/ngày.